Recykling makulatury

Zsuzanna Iwanicka
główny Inżynier Ekolog

Recykling papieru oraz jego odzysk stanowi jeden z filarów właściwej gospodarki odpadami opakowaniowymi. Surowiec ten ważny jest w ujęciu globalnym, ponieważ bez odzysku i recyklingu odpadów papierowych niemożliwe byłoby zrealizowanie obecnego zapotrzebowania rynków na papier. Recykling odpadów papierowych i makulatury pozwala nie tylko chronić lasy, ale także zmniejsza zużycie ilości energii o 65%, wykorzystania wody o 35% oraz pozwala ograniczyć emisję zanieczyszczeń o 75% w stosunku do produkcji papieru z wykorzystaniem włókien celulozy.

Dobrze zorganizowane systemy gospodarki odpadami i właściwa segregacja papieru pozwalają na odzyskanie ponad 70% zużytych wyrobów papierowych, czego przykładem są Niemcy, Szwecja i Finlandia. W naszym kraju wskaźnik odzysku odpadów papierowych w 2020 r. był na poziomie około 50%.

Według raportu opublikowanego przez Bureau International Recycling (BIR) w 2020 r. na Świecie nastąpił lekki wzrost wykorzystania materiałów papierowych pochodzących z recyklingu z 52,2% w 2020 do 51,2% w 2019 r[1]. Raport wskazuje również na spadek produkcji makulatury z 244 mln ton do 240 mln ton. Trzeba jednak zauważyć, że spadek w segmencie papieru gazetowego został zrekompensowany wzrostem zapotrzebowania na opakowania tekturowe, co związane jest z dynamicznym rozwojem branży e-commerce. Niestety w Polsce nie przełożyło się to na wzrost poziomu odzysku opakowań tekturowych, co tylko potwierdza, że w dalszym ciągu niewłaściwie prowadzony jest proces segregacji. Raport wykazuje również na wzrost roli międzynarodowego handlu materiałem papierowym przeznaczonym do recyklingu – pojawiające się w jednych krajach nadwyżki są z sukcesem eksportowane w miejsca, gdzie popyt nie może być zaspokojony lokalnie.

W eksporcie makulatury w roku 2020 w Europie liderem była Wielka Brytania, za swoimi granicami sprzedała 3,8 mln ton tego surowca wtórnego. Polska uplasowała się na 6 miejscu, eksportując 1,1 mln ton makulatury. Polska była jedynym krajem, który zwiększył eksport o ok. 10% w stosunku do roku poprzedniego. Największym importerem makulatury były Niemcy, sprowadzili 4,6 mln ton tego surowca wtórnego[2].

Zwiększone zapotrzebowanie na tekturę w wyniku rozwoju branży e-commerce zaowocowało wzrostem ceny i popytu na ten surowiec. W 2021 r. makulatury zaczęło brakować. Dodatkowo zmniejszenie ilości drukowanych ulotek i gazetek reklamowych w czasie pandemii wpłynęło na znaczne ograniczenie dostępności makulatury. Obserwowany jest również trend związany z brakiem podaży celulozy, który spowodował przestawienie się europejskich papierni na makulaturę z recyklingu, co również przełożyło się na wzrost popytu i cen makulatury.

Nie bez znaczenia pozostaje także tocząca się na Ukrainie wojna. Na skutek wzrostu cen energii nie można spodziewać się obecnie uregulowania rynku makulatury. Najważniejszym wyzwaniem jest jednak podniesienie poziomu odzysku i jakości zbieranej makulatury. Niestety, makulatura pochodząca z sortowania odpadów komunalnych nie zawsze nadaje się do ponownego przetworzenia, co mogą zmienić nowe standardy selektywnej zbiórki.

Czynniki ekonomiczne, geopolityczne i prawne oddziałują na wszystkie rynki surowców wtórnych, powodując dynamiczne zmiany i transformacje. Również poziom wiedzy i świadomości społeczeństw powinien dalej wzrastać, a gospodarka odpadami, w tym recykling, w dłuższej perspektywie czasu pozytywnie się rozwijać.

Bibliografia: