Mariusz Sygnowski
inżynier ekolog
Można pokusić się o stwierdzenie, że agrofotowoltaika ma szansę stać się w Polsce ważnym ogniwem łączącym rolnictwo i energetykę. Dlaczego?
Agrofotowoltaika (inaczej fotowoltaika rolnicza lub Agri-PV) jest rozumiana jako jednoczesne wykorzystanie gruntów pod uprawę rolniczą oraz produkcję energii ze Słońca. Jednak przedrostek -Agro to coś więcej, bowiem obejmuje on po prostu połączenie infrastruktury rolniczej z instalacją fotowoltaiczną. Ta gałąź fotowoltaiki w Polsce ma jeszcze charakter niszowy, jednak na świecie i w Europie zyskuje na popularności.
W Polsce rolnictwo jest bardzo ważnym sektorem gospodarki. Dla przykładu, grunty rolne na świecie stanowią średnio 39%, a w Europie 28% w strukturze użytkowania gruntów. W Polsce wykorzystanie gruntów na cele rolnicze stanowi aż 47% (14 37 000 ha), z czego uprawy stanowią 73 % (10 707 000 ha), następnie użytki zielone ok. 22% (3 185 000 ha) oraz sady ok. 2% (301 000 ha).1
Rosnące światowe zapotrzebowanie na żywność oraz energię elektryczną, wymusza rozwój rolnictwa fotowoltaicznego. Jest to droga do zachowania cennych gruntów rolnych i zabezpieczenia produkcji żywności bez nadwyrężania systemu energetycznego.
Szacuje się, że wdrożenie Agri-PV na zaledwie 1% światowych gruntów uprawnych może pomóc w zaspokojeniu całkowitego światowego zapotrzebowania na energię.2 Od 2014 r. na całym świecie wdrożono około 2800 systemów Agri-PV o łącznej mocy około 2,9 GWp. Sektor ten dynamicznie rozwija się w Japonii, Korei Południowej i Chinach, gdzie ramy regulacyjne i systemy wsparcia istnieją już od kilku lat.3
Potencjał rolnictwa fotowoltaicznego w Europie jest ogromny. Jego zdolność techniczną szacuje się na ponad 700 GW, przy założeniu rozmieszczenia rolnictwa fotowoltaicznego tylko na 1% gruntów ornych UE. Jednak rozwój rolnictwa-PV jest zróżnicowany w państwach członkowskich UE. Największy wzrost tego typu inwestycji odnotowuje obecnie Francja (48 zainstalowanych projektów tylko w 2020r.).4
Rozwój Agri-PV w Europie może sprawić, że europejski przemysł fotowoltaiczny stanie się światowym liderem w tym szybko rozwijającym się segmencie rynku.
Aby UE mogła wykorzystać swój potencjał niezbędne są europejskie wytyczne stymulujące rozwój sektora.
Rolnictwo fotowoltaiczne ma znaczny potencjał w Polsce, zarówno ze względu na strukturę wykorzystania gruntów, jak i zachodzące zmiany klimatyczne. Polscy rolnicy coraz częściej muszą zmagać się ze skutkami często skrajnych i ekstremalnych zjawisk pogodowych jak np. fale upałów, gwałtowne ulewy, czy silny wiatr z tornadami włącznie.
Innym czynnikiem wpływającym na coraz większe zainteresowanie Agri-PV są założenia Komisji Europejskiej zawarte w pakiecie „Fit for 55”, które prognozują zainstalowaną moc OZE w Polsce docelowo na poziomie 44 GW do 2030 r. 5
Wykorzystanie Agri-PV pozwala na uzyskiwanie synergii między energetyką, a rolnictwem - wytworzenie taniej energii elektrycznej ze słońca, jednocześnie umożliwiając prowadzenie opłacalnej działalności rolniczej. Dodatkowo takie projekty wspierają rozwój społeczności wiejskich poprzez napędzanie inwestycji i tworzenie miejsc pracy na obszarach wiejskich.
W połączeniu rolnictwa i fotowoltaiki istnieje duża różnorodność. Panele słoneczne mogą być zainstalowane zarówno nad uprawami, jak i rzędowo między nimi, pełniąc szereg różnych funkcji.
Typ Agri-PV | Działalność rolnicza |
|---|---|
Instalacje naziemne | Wypas, pszczelarstwo, ogrodnictwo |
Instalacje pionowe | Wypas lub ogrodnictwo |
Instalacje stałe podwyższone | Uprawy polowe, uprawa winorośli, sadownictwo, hodowla, wypas |
Instalacje dynamiczne podwyższone | Uprawa winorośli, sadownictwo, ogrodnictwo |
Szklarnie fotowoltaiczne | Sadownictwo, ogrodnictwo |
PV na budynkach | Hodowla, hodowla ryb, magazynowanie, maszyny rolnicze |
PV pływające | Hodowla ryb |
Inne rozwiązania Agri-PV | Rampy nawadniające, maszyny |
Tabela 1. Rozwiązania PV w zależności od działalności rolniczej.6
Przeczytaj również
- Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Rolnictwo. Leśnictwo / PSR 2020 / Powszechny Spis Rolny 2020. Raport z wyników www.stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rolnictwo-lesnictwo/psr-2020/informacja-o-wstepnych-wynikach-powszechnego-spisu-rolnego-2020,1,1.html
- Adeh, Good, Calaf, & Higgins (2019). “Solar PV Power Potential is Greatest Over Croplands”. Scientific Reports volume 9 (2019). Online. Available at: www.nature.com/articles/s41598-019-47803-3
- www.tecsol.blogs.com/mon_weblog/2022/03/intersolar-europe-2022-technologies-et-projets-photovoltaïques-innovants-pour-lagriculture.html
- Schindele et al. (2020) „Implementation of agrophotovoltaics: Techno-economic analysis of the price-performance ratio and its policy implications”. Applied Energy Volume 265 (2020). Online. Available at: https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2020.114737
- Excel files for MIX scenario (europa.eu) www.energy.ec.europa.eu/excel-files-mix-scenario_en
- „Agri-PV: How solar enables the clean Energy transition in rural areas”, Briefing paper, september 2020, Solar Power Europe