Mariusz Sygnowski
inżynier ekolog
Głównymi wyzwaniami jakim zarówno Polska, jak i UE musi stawić czoła, aby w pełni zacząć wykorzystywać potencjał połączenia fotowoltaiki i rolnictwa są bariery legislacyjne.
Zgodnie z Dyrektywą w sprawie odnawialnych źródeł energii, Unia Europejska i jej państwa członkowskie powinny zachęcać do rozwoju rolnictwa-PV w Europie poprzez co najmniej cztery inicjatywy polityczne:
- Rewizję Wspólnej Polityki Rolnej
Rolnictwo fotowoltaiczne może umożliwić osiągnięcie celów WPR. Drugi filar WPR powinien promować wdrażanie rolnictwa-PV, a państwa członkowskie powinny uwzględnić plany rozwoju rolnictwa-PV w swoich planach strategicznych WPR.
- Wdrażanie strategii „od pola do stołu”:
Rolnictwo fotowoltaiczne może być podstawą nowoczesnego, zrównoważonego, zdrowego i sprawiedliwego systemu żywnościowego. Horyzontalne wdrożenie strategii „od pola do stołu” powinno uwzględniać różne wkłady rolnictwa-PV w celu zwiększenia zrównoważenia, poprawy odporności i pobudzenia innowacji w sektorze rolno-spożywczym.
- Zmiana strategii UE w zakresie przystosowania się do zmian klimatu: rozwiązania agro-PV przyczyniają się do odporności praktyk rolniczych na klimat. Zmieniona strategia przystosowania się do zmian klimatu UE powinna zapewnić ukierunkowane wsparcie dla rozwiązań w zakresie agro-PV, które poprawiają odporność rolnictwa na zmiany klimatu.
- Inicjatywa „Czysta energia dla wysp UE”:
Regiony ubogie w grunty są szczególnie odpowiednie do wdrażania agro-PV. Wyspy UE powinny zintegrować plany wdrożenia agro-PV w celu wsparcia bezpieczeństwa żywnościowego i energetycznego w swoich programach przejścia na czystą energię.
Projektując ramy regulacyjne wspierające rozwój rolnictwa-PV, decydenci powinni skoncentrować się na 6 konkretnych działaniach:
- Wdrożenie ukierunkowanych mechanizmów finansowych w celu wsparcia rolnictwa-PV na małą, średnią i dużą skalę poprzez odpowiedne dotacje, taryfy gwarantowane dla rolnictwa-PV („FiT”) i przetargi na energię z rolnictwa-PV.
- Opracowanie ram wspierających rolnictwo fotowoltaiczne, zapewnienie rolnikom wdrażającym systemy rolno- fotowoltaiczne otrzymywanie dotacji w ramach WPR i promowanie rolnictwa fotowoltaicznego wśród społeczeństwa.
- Opracowanie indeksów rolno-PV, które ujmują rolno-ekonomiczne, środowiskowe i społeczne efekty zewnętrzne systemów rolno-PV.
- Ustalenie jasnych i solidnych kryteriów oceny jakości projektów agro-PV oraz zapewnienie niezależnej i okresowej oceny trwałości projektu.
- Upewnienie się, że ramy agro-PV są spójne z polityką w zakresie energii, rolnictwa, środowiska i klimatu, a ich rozwój jest procesem partycypacyjnym, w którym biorą udział wszystkie zainteresowane strony.
- Priorytetowe, publiczne finansowanie badań i rozwoju programów badawczych wspierających transformację energetyczną na obszarach wiejskich.
Na szczeblu krajowym główne bariery prawne to:
- Wykluczenie gruntów klas I-III z możliwości realizacji inwestycji;
- Obowiązek odrolnienia gruntów (zmiana przeznaczenia lub wyłączenie z produkcji rolnej);
- Ryzyko przerwania dzierżawy/najmu gruntu, na którym znajduje się inwestycja przed terminem jej amortyzacji.
Jak widać, aby w pełni wykorzystać potencjał jaki daje nam synergia rolnictwa i technologii PV należy zgodnie z polityką UE podjąć działania legislacyjne. W Polsce prawdopodobnie niezbędne okażą się zmiany m.in. w Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Prawie geodezyjnym i kartograficznym oraz Ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Silne ogniwo
Jednak wszystkie wyzwania wydają się niewielkie w stosunku do korzyści, jakie oferuje agrofotowoltaika. Konkretne przykłady inwestycji, rozwój technologii, liczne badania potwierdzają, że rolnictwo i OZE mają wspólną przyszłość. Takie rozwiązania mogą być odpowiedzią na problemy klimatyczne, energetyczne i zaopatrzeniowe, które dotyczą całego świata.